جەنگ مانای کارەسات وماڵ ویرانی بۆ هەموان، مرۆڤایەتی ماوەی دوو ساڵە بە دەست ڤایرۆسی کۆرۆناوە دەناڵێنێت، هێشتا رزگاری نەبووە لێی، تازە ژیان بەرەو ئاسایکردنەوە دەڕوات، جگە لە کێشەی گۆرینی کەش وهەواو لەناو چوونی ژیان لەسەر گۆی زەوی، وا جەنگێکی خوێناوی وێرانکەریش بەرۆکی مرۆڤایەتی گرتەوە، بۆ دەبێت، مرۆڤ هێندە درندەبیت، گیانی هەزاران گەر نەڵێین ملێۆنان مرۆڤ تیایدا ببێتە قوربانی ئاوەزی کەسانێکی دڕندە،

پۆتین زیاتر لە 150000 سەربازی رووسی بردۆتە سەرسنوری ئۆکرایناو بەنوێترین چەک وجبەخانەوەو تانک و زرێ پۆشەوە، لە سێ لاوە دەوری ئۆکرانیای داوە، بە دەریای رەشیشەوە،

ئەمرۆ پۆتین وتی( دەبێت لەگەڵ ئەنجامەکانی جەنگدا بژین )، ئەم وتەیە بەمانای هەڵگیرساندنی جەنگ لێکدەدرێتەوە،

2014 پۆتین هێرشی کردە سەر ئۆکراینا وجزیرەی کرمی داگیرکرد، ئەوروپاوئەمریکا لەمکارەی روسیا بێدەنگ بوون، پێدەچێت ئێستا نیازی زیاتری هەبێت، مانۆرە سەربازیە یەک بەدوای یەکەکانی روسیا، تەنها مانای شەڕ دەدات، پۆتین دواترین داخوازی، لە نامەیەکدا دایە دەست ئەمریکاو ناتۆ، کە تیایدا داوای لە ئەمریکا کرد، (هێزەکانی ناتۆ لەهەموو ئەوروپای رۆژهەڵات وناوەڕاست بکشێنەوە، لەو وڵاتانەدا نەمێنین، کە تازە چوونەتە ناو پەیمانی ئەتڵەسیەوە، نابێت هیچ یەکێک لەو وڵاتانەی کۆن ئەندامی یەکیەتی سۆڤیەت بوون لەناو ناتۆدا وەربگیرێن )، ئەمانە دەریدەخات کە لای پۆتین شەرو کوشتار باشترین رێگە چارەبێت، دەنا هەموو کەسێک دەزانیت, ئەم داوایانە جێگەی قبوڵکردن نیە، نە لای ئەمریکا نەلای ناتۆ، بۆیە دەڵێن ئەوەی پۆتین داوای دەکات، جێگەی گفت وگۆکردن نیە،

ئەمریکا دەڵێت ئێمە دەتوانین پەیمان بە پۆتین بدەین، کە هیچ وڵاتێک دژی روسیا نیەو دەوری ناگرێت، هەموان پێمان باشە لەگەڵ روسیادا بۆ ئاشتی کاربکەین، بەڵام وڵاتان دەبێت ئازادبن چ هاوپەیمانیەک هەڵدەبژێرن،

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا ئەنتونی بلینکن لەکۆبونەوەی مەجلیس ئاسایشدا نەتەوە یەکگرتوەکاندا کە لەسەر داوای روسیا بەسترا، وتی کە رووسەکان جێ گورکیان بەسوپا کردوە و سوپایان نەکشاندۆتەوە بەڵکوو زیادیان کردوە، بەم کارە دەیانەوێت خۆڵ بکەنە چاوی خەڵک، بەم زوانە رووسیا هێرش دەکاتە سەر ئوکراینا، هەڵگیرساندنی جەنگ لەئان و ساتدایە، ئەو بارگرژیەی ناوچەکە تەنها شەری لێچاوەڕوان دەکرێت، دەنگ هەیە رۆژی پینج شەمە لەگەڵ وەزیری دەرەوی روسیادا سیرگی لاڤرۆڤدا یەکترببینینەوە،

لە وەڵامدا سیرگی فیرشینین نوینەری دەرەوەی روسیا، دەڵێت زۆر بە داخەوە کە باس لەو هەموو هێزەی ناتۆ ناکەن، کە لەسەر سنورەکانی رووسیا کۆکراونەتەوە، ئەمریکاو ناتۆ هەواڵی ناڕاست وناخۆش بڵاو دەکەنەوە، ئێمە نیازی داگیرکردنی ئۆکراینامان نیە، ئەوان نیازی پەلاماردانی رووسیایان هەیە،

ئۆکراینا دەڵێت، رووسەکان سوپاکەیان زیاتر کردوەو رەوشەکە بۆنی هێرشی لێدیت، ئەوەی دەبینرێت رووسیا لەسێ لاوە دەوری ئۆکراینای داوەو زیاتر 120000 سەربازی هێناوەتە سەرسنورەکە، ئەمە پێچەوانەی ئەوەیە کە روسیا دەیڵێت،

دوێنی رووسیا جێگری دووهەمی باڵوێزی ئەمریکای لە مۆسکۆ دەرکرد،

چەند رۆژێکە شەرە تۆپ و ڕەشاش لە دومباس روودەدات، کە تیایدا تۆپێک بەر باخچەیەکی ساوایان کەوت. لە شاری ستانتسيا لۆهانسكا، کە سێ کەسی ئیشکەری تێایدا برینداربوون،

ئەوسنورەی شەرو ئاژاوەکانی تیدایە 400 کم دریژە، بەباریکترین ودژوارترین شوینی شەرەکە دادەنرێت، چاودێران دەڵێن، گەر شەر هەڵبگیرسێت، ئەوا یەکەم هێرش لێرەوە دەکرێت، چوونکە گرووپە جەکدارە جوودا خوازەکانی سەر بەرووسیا لێرەدا جێگیرن و هەوڵی هەڵگیرساندنی شەرەکە دەدەن، پیشێلی رێکەوتنی مینسکی 2015 دەکەن، کە لەنێوان رووسیا و ئۆکرانیاو ئەلمانیاو فەرەنسادا مۆرکرا،

لە 2015 وە تاکوو ئەمرۆ رێکخراوی ئاشتی و ئاسایشی ئەوروپا (OSCE) سەر پەرشتی و چاودیری راگرتنی ئەو رێکەوتنە دەکات، لەوناوچەیەدا 500 چاودێری بێ چەکی ئەوروپی چاودێری راگرتنی ریکەوتنەکە دەکەن،

لەگوندی Lebedynske کە لەسنوری شەرکەدایە چاودیرەکانی ئاشتی دەڵێن هەردوو لای شەرەکە رێگریمان لێدەکەن لەکارەکانماندا، هەندێک لە وڵاتان نوێنەرەکانی خۆیان کشاندۆتەوە لە ترسی جەنگ،

ئۆکراینا ئەم تاوانە دەخاتە ئەستۆی جودا خوازە رووسەکان کە دەیانەوێت ناوچەی دومباس لەئۆکراینا جیاکەنەوە، بەپاڵپشتی رووسیا،

فلادمیر پۆتین لە کۆنگرە رۆژنامە نوسیەکەیدا لەگەل کانزلەری ئەڵمانیادا زۆر بە توڕەیەوە وتی، ئۆکراینا هەستاوە بە کۆمەڵکوژ کردنی ئەو روسانەی لەوناوچەیەدا دەژین،

وتەبێژی کرملین دیمتری بوسکۆف دەڵێت، ئۆکراینا کاری نابەجێ وخراپ دەکات دەیەوێت شەر هەڵگیرسێنێت، سوپا کۆدەکاتەوە نیازی هەیە ئەو ناوچانەی لە شەری 2014 دا رزگارکراون بگەڕێنێتەوە ژێردەستی خۆی، ئەمە یاریکردنە بەئاگر،

ئەم هەواڵ و تاوانبارکردنەی لاکانی شەر، تا ئێستا هیچ لایەکی بیلایەن، پشتراستی نەکردۆتەوە، کە کێ تیایدا تاوانبارە و دەست پێشخەرە،

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا تونی بلینکن، دەڵێت رووسەکان دەیانەوێت ئەم ئاژاوانەی دومباس بقۆزنەوە تا بە ناوی پارێزگاریکردن لە رووسەکانی ئەو ناوچانە، هێرش بکەنە سەرئۆکرایناو داگیری بکەن،

ئەمڕۆ لەکاتێکدا وڵاتانی ئەوروپا وناتۆ خەریکی کۆبونەوەی ئاسایش بوون لە میونشن (MSC)، لە رووسیا بەسەرپەرشتی و چاودێری سەرۆکی روسیا کە سەرۆک ئەرکانی سوپاشە، فلادمیر پۆتین، وهاوڕییەتی ئەلیکسەندەر لۆکاشینکۆی بەلا رووس، مناوەرەی سەربازی دەستپێکرد و تیایدا ساروخی پلاستیکی کە هەڵگری کڵاوەی ئەتۆمیە تاقی کردەوە، وە ساروخێکی تازەتری لە جۆری خەنجەر (Dolch)، کە خێراترە، لە خێرای دەنگ، بەسەر کەوتووی تاقی کردەوە،

ئەم مناوەرەو تاقی کردنەوەی کڵاوە ئەتۆمیە، بووە هۆی رەخنەی زۆری وڵاتانی بەشدار، لە کۆنفرانسی ئاسایش لەمیونشن،

هەر ئەمرۆ لە وتاری کۆنفرانسی ئاسایشدا لە میونشن، کانزلەری ئەڵمانی شۆلتز وتی خوازیارین رووسیا هێرش نەکاتە سەر ئۆکراینا، بەمە رووسیا باجێکی قورسی سیاسی وئابوری جیوستراتیژی دەدات، هێڕش لە سەر روسیا زۆر دەکەوێت، کانزلەر وتی ئێمە تا ئەوپەڕی توانامان هەوڵی دۆزینەوەی رێگە چارەی دبلۆماسیانە دەدەین، ئێمە جیاوازی دەکەین لەنێوان داواکانی روسیا، کە جێگەی قبوڵکردنین و ناتوانین هیچ پارێزگاریەکی لێبکەین، لە گەڵ بەرژەوەندیە رەواکانی روسیا لە پارێزگاری کردن لە ئەمنیەت و سەروەری وڵاتەکەیان،

ئەمرۆ جێگری سەرۆکی ئەمریکا، کامالا هاریس لە وتەکەیدا لە کۆنگرەی ئاسایش، دەربارەی ئۆکراینا وتی، ئێمە لە بەردەم هێرشی روسیاداین بۆ سەر ئۆکراینا، ریگە بۆ رووسیا چۆڵناکەین کەهیرش بکات، ئەم کارەی روسیا دەبێتە هۆی سزادانێکی قورسی چاوەروان نەکراو، ئەمریکاو هاوپەیمانەکانی پێکەوە بەخێرای سزایەکی خراپی رووسیا دەدەین، سزای دارای بەسەر هەناردە کردنیدا بۆ ماوەیەکی دوورو درێژ دەسەپێنین، کارگەکانی شوێنە پیشەسازیەکانی هەموویان سزادەدین، تەنانەت سزای ئەوکەسانە دەدەین کە لەو هێرشەدا بەشداردەبن، ئەمریکا بەپێدان وناردنی سەرباز هاوکاری هاوپەیمانەکانی، لە رۆژ هەڵاتی ناتۆدا دەکات،

کامیلا وتی وڵاتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا بەپێی مادەی 5 هاوپەیمانەکانی ناو ناتۆ دەپارێزێت، وە وتی میلەتان هەقی خۆیانە چ دەسەڵاتێک و هاوپەیمانیەتێک و رێکەوتنێک، هەڵدەبژێرن، نابێت سنورە نیشتیمانیەکان بە زەبری هێز بگۆرێن،

هەروەها سکرتیری ناتۆ شتۆڵتسن بێرگ لە کۆبونەوەی میونشندا وتی، داوا لە رووسیادەکەین، هێزەکانی لەسنوری ئۆکراینا بکشێنێتەوەو کۆتای بەم بارگرژیانە بهێنیت، هێشتا کات لە بەردەستایە کە رووسیا سیاسەتی خۆی بگۆڕێت،

 ئەمرۆ گەورەترین هێز لەئەوروپادا کۆکراوەتەوە، لە پاش کۆتایهاتنی جەنگی ساردوە ئەمە نەبینراوە، هەروەها وتی هەمیشە کاربۆ ئەوە دەکەین کە هاوکار و پاڵپشتی یەکتربین، بۆیەگەر روسیا کاربۆ ئەوە دەکات، ژمارەی وڵاتانی ناتۆ لە سنورەکەی کەم کاتەوە ئەوا پێیدەڵێین زیاتردەبیت،

هەرئەمرۆ فولودیمیر زیلینسکی گەیشتە میونشن بۆ بەشداری لەکوبونەوەکەدا، پرسیاری لەیەکیەتی ئەوروپا کرد ئەو سزایانەی داتان ناوە هی رووسیا بدەن کامانەن ؟ بۆ بەئاشکرا باسی ناکەن و ئێوە چ هاوکاریەکی ئۆکراینا دەکەن ؟

ئیوە دەڵێن شەردەبێت بەڵام هیچ کارێک دژی ناکەن، چاوەڕێی چیدەکەن ؟ ناتوانین لەمەزیاتر ژیان لە ژێر هەڕەشە وترسی شەردا بەسەربەرین،

 زیلینسکی وتی رووسیا راست ناکات کە ئێمە پەلامارمان داوە، ئێمە لەژێر هەڕەشەداین، ئێمە ئامادەین بەندەکانی رێکەوتن نامەی مینسک وەک خۆی جێبەجێبکەین و پاریزگاری لەئاشتی بکەین، رۆژانە پەلاماردەدرێین لێمان دەکوژرێت، ئوکراینا لەئەوروپا پرسی کرد تاکەی وەرگرتنی ئۆکراینا لە ناتۆ و یەکیەتی ئەوروپا دوادەخەن؟

 ئۆکراینایەکان چاوەروانین بە ئاشکرا وەڵایان بدەنەوە،   

لەم کاتەدا دەسەڵات چیبکات باشە ؟ پێموایە گەر بێ هەلوێستبین بریاریتریشی بە دوادادێت، من وەک خۆم، حەزم دەکرد دەسەڵاتی کوردی ئەو توانایەی هەبوایە دژیان بوەستایەتەوەو پەندە کوردیەکەی کەدەڵێت، (شەڕەو ئێخەت دەگرێت، ئەگەرنەیکەیت خوا دەتگرێت) جێبەجێکردایە، بەداخەوە ئەوە، بەم دەسەلاتە ناکرێت، سی ساڵە هیچیان بەهیچ نەکردوە لە بێ هەستکردنی کورد زیاتر، ئەوەتا ئەمرۆ لەباتی گیانفیدای کورد، دوژمنیانە، بۆیە هیندەی من بزانم ئەوبڕیارانە بەهەر شێوەیەکبێت و هەرچی لەپشتەوە بێت، لەمکاتە پەرژوبلاوەی کوردا دراون و کورد خۆی نەزانانە ئیمزای کردوە، باشترین چارە لەم کاتەدا رێکەوتنی سیاسیە کە دەتوانیت بە مەرج بیوەستینیت، سەرکەوتنیش بەدەستبهێنین ! وەڤدێکی شارەزا و بەتوانا لەبواری یاسادا نەک وەڤدی سیاسی نەزان، دەڵێم نەک سیاسی، چوونکە سیاسیەکان ئەو دەستورە قۆرەیان نوسی و ئیمزایان کرد، ئەو بەناو سیاسیانە قوریان کرد بەسەر کوردا و خاکیان خستەناو مادەی 140 ی نەفرەتیەوە، هەردوو حیزبەکە بەنەوشیروان مستەفاشەوە کە ئەوساکە بەشداری سەرەکی نوسینەوەی ئەو دەستوورە بوو، ئەو وەڤدە بەنوێنەرایەتی دەسەڵاتی هەریم، پاش گڤت وگۆی چر لەسەر کون و کەلەبەرەکانی بریارەکەی حوکمەتی عیراقی، پچنە بەغدا و پاش گفت وگۆی تەواو گوێگرتن لەوان، گەر رێنەکەوتن، ئەوا پێیان بڵێن، ئێمە حوکمەتی ئیقلیم نەوت وگاز هەمووی تەسلیم بەحوکمەتی فیدراڵی دەکەین بەمەرجێک، وەک ئێمە چۆن ئەم مادە دەستوریە جێبەجێدەکەین، ئێوەش لەگەل ئێمەدا مادەی 140 ی دەستوری ئێراق جێبەجێکەن، کە مادەی 140یش هەروەک ئەم مادەیە، مادەیەکی دەستووریەو لە دەستووردا هەیە، نابیت دادگای فیدراڵی مادەیەک کە لە بەرژەوەندی ئێراقە جێبەجێ بکات، بەڵام مادەیەک کە لەبەرژەوەندی هەرێمە جێبەجێ نەکات، بۆیە ئێمەی هەرێم تا ئەو کاتەی ئەو مادە دەستوریە جێبەجێنەکرێت پابەند نابین بە جێبەجێکردنی ئەم مادەیەوە، گەر دادگاو حوکمەتی ئیراق هەر سووربوون و رازی نەبوون، بەم مەرجەی هەریم، ئەوا بە بەیانێکی رەسمی ئاگاداری نەتەوە یەکگرتوەکان و ئەمریکا و یەکیەتی ئەوروپا ئاگادار بکەنەوە لەم کارەی حوکمەتی ئێراقی، پاش ئەوە بەئاگاداری نەتەوە یەکگرتوەکان ودوستانی کورد، کشانەوە لە حوکمەتی عیراقی رادەگەیەنین، من وەک خۆم ئەمە بەتاکە چارە دەبینم، بەمە ئەم ژێر کەوتنە، دەگوڕین بەسەرکەوتن، پشکۆ ئەمین

لای هه‌ڵۆی به‌رزه‌ فڕی به‌رزه‌ مژی چۆن بژی شه‌رته‌ نه‌وه‌ک چه‌نده‌ بژی !! ئه‌مشه‌و خه‌یاڵ هاتوو گوڵێکی له‌ئێخه‌مداکه‌ته‌ماشای گوڵم کرد لێی نوسرابوو په‌یوه‌ند، ‌بروسکه‌یه‌ک دای له‌بیرم هێنام بردم هه‌رچی هه‌بوو، له‌خه‌یاڵما لێم بوه ‌ژان، ئاخرره‌نگبێت ئێوه‌ په‌یوه‌ندنه‌ناسن! مرۆڤیکی جوان وپاک، گیان فیداکاری نه‌ته‌وه‌، ئازاونه‌ترس وبویر، بروای ته‌واوی به‌خۆی هه‌بوو، ئه‌مانه‌ گه‌یاندبویانه‌ نه‌مری! ساده‌و دلسۆز، هه‌موانی خۆش ده‌ویست، عاشقێک و ده‌روێشێکی سه‌رراستی کوردایه‌تی، گیان به‌ختکه‌رێکی خاک ونه‌ته‌وه‌، راپه‌ری و قاڵکراوی ناو کوره‌ی ژیان! هه‌رله‌لانکه‌وه‌ به‌لایلایه‌ی بۆچی تاوانه‌ گه‌ر دیلی که‌س نه‌بمی خاڵی گۆشکرابوو! له ‌به‌غدا په‌روه‌رده ‌بوو، هه‌ر له‌وێشه‌وه‌ گیانی خۆی نه‌زری خاک ونه‌ته‌وه‌ کردبوو! په‌یوه‌ند تینو بووبه‌ڵام تینوی سه‌ربه‌ستی، برسیبوبه‌ڵام برسی ئازادی، خۆریک بوو گه‌ش، چاو نه‌ترس، دڕی به شه‌وه‌زه‌نگی تاریکده‌دا، کاتێک‌ کوردایه‌تی هه‌موانی بانگ کردو بروسکه‌ی کوردبوون، رایچڵه‌کاندین ویستی سه‌ربه‌خۆبوونمان له به‌رزترین پله‌دا خۆی نواند، ئا ئه‌وسا بریارماندا، یان مردن یان ژین به‌سه‌ر به‌خۆی، رۆڵه‌‌کانی کورد‌ له ‌ئه‌یلولی پیرۆزدا مه‌رگی خۆیان له‌کۆڵنا! په‌یوه‌ندی جوامێریش رێی خه‌بات وبه‌رخۆدانی گرته‌به‌رو له‌ژێر سایه‌ی شۆرش وئازادیدا قه‌راریگرت، شه‌ره‌فی به‌شدار بونی شۆڕشی پێبرا، ده‌و‌ره‌‌ی تۆپه‌کانی به‌خێرای ته‌واو کردو ئاماده‌ی مه‌یدان بوو! ئیتر ‌په‌یوه‌ند وجێبێک و تۆپێک، بوونه‌ هاوڕی! بونه ‌یاری ده‌ست له‌مالانی یه‌کتری ! هه‌رله‌وێ ‌دوو پڵنگی چنگ به‌خوێن، ره‌وان شادان‌ لافاو وه‌هبی ناسی، که‌ هه‌ردوکیان یه‌ک له دوای یه‌ک بوونه‌ ‌دوو ئه‌ستێره‌ی‌ پڕ ‌جریوه‌ی ئاسمانی شه‌وه‌زه‌نگی کوردایه‌تی و‌ به خوێنی گه‌شیان خاک و سه‌نگه‌ری شه‌ره‌فیان سورکرد، ‌ئه‌وانیش دوو هاورێی گیانی گیانیم بوون! دوو گلێنه‌ی چاوه‌کانی کورده‌واریم بوون، دووداخی پڕله‌ئاخی گشت ته‌مه‌نمن ! په‌یوه‌ند نه‌ترس و بروای ته‌واوی به‌خۆی هه‌بووسڵی له‌هیچ نه ‌ده‌کرد، هه‌رئه‌وه‌نده‌ ‌یه‌ک ودوو سێ ‌له ‌مه‌یدانا، وه‌ک شێریک له ‌هه‌ڵمه‌تا ده‌بینرا، په‌یوه‌ند ئاگرێک بووله ‌سه‌نگه‌ری داگیرکه‌ر به‌ر ده‌بوو! چاره‌نوسی خۆی گرێدابو به‌تۆپ و جێب و ئازادیه‌وه‌، کام قوله‌یه‌ زۆر سه‌خت بوو ئه‌م ده‌یشکاند، کام‌ سه‌نگه‌ره‌ زۆر ناخۆش بوو ئه‌م ده‌یکوتا تا ده‌ته‌پیی، په‌یوه‌ند هه‌ڵۆیه‌کی به‌رزه‌فری تۆڵه‌سێن بوو، پشکۆیه‌ک بوو ئاگراوی روی له‌هه‌رکوێ بکردایه‌، زووده‌یسوتان! ئه‌و رۆژانه‌ی‌ خوێنی شه‌هید خاکی نیشتیمانی سورده‌کرد، ئه‌ورۆژانه‌ی ته‌رمی شه‌هید روه‌و مه‌ڵبه‌نده‌کانی نزیک خانه‌واده‌یان به‌ده‌م با بژی کورده‌وه‌ ده‌هێنرانه‌وه‌! په‌یوه‌ندبه‌ورێکی نه‌ترسبوو له ‌گه‌روه‌که‌ی حه‌سه‌ن به‌گدا رێی له ‌داگیرکه‌رگرتبوو! وه‌ک مامه‌ یاره‌ی باپیره‌ی هه‌ر تۆپه‌که‌ی خۆی ده‌ته‌قاندو دوژمنی له‌خوێنا ده‌گه‌وزاند! شه‌ر گه‌رمبوو، له گشتلا‌وه‌ هێرشی داگیرکه‌ر بوو، کوردیش بریاری ده‌ست به‌رزکردنه‌وه‌و چۆکدانه‌دانی هه‌رزوو دابوو! هاواری کوردستان یان نه‌مان گوێچکه‌ی دنیای که‌روبه‌رژه‌وه‌ند په‌رستی که‌رده‌کرد! په‌یوه‌ندره‌وانه‌ی پێنجوین کرا له‌هیزی خه‌باتدابه‌خۆی وتۆپ وجێبه‌وه جێگه‌ی خۆی له‌دڵی هه‌موانداکرده‌وه‌، له‌شه‌ڕه‌کانی شانه‌ده‌ری و سه‌یدسادقدا له ‌کوتان و تیکشکانی ره‌بایه‌و ده‌بابه‌کانی دوژمندا ده‌وری باڵای خۆی بینی! زۆری نه‌برد، پیلان ئه‌ژنۆی هه‌موانی شکاند، هه‌ره‌سهات، دیسانه‌وه‌ هه‌ره‌س، که‌س نه‌بوو له‌به‌رده‌میدا خۆی راگرێت، هه‌موان تفه‌نگ و تۆپ وسه‌نگه‌رو جیبیشی راماڵی، ئای له‌ورۆژه‌ی که‌ هه‌موان تیایدا گریاین !سێ رۆژ دوای هه‌ره‌س یه‌کماندی وتی چیبکه‌ین وتم ده‌گه‌رێینه‌وه شار‌! به‌دڵ ته‌نگی، بێ هیوا، وه‌ک دۆراویکی شه‌ر، وه‌ک تێک شکاوێک هاتینه‌وه‌، ئێمه‌ دۆراین له‌ شۆرشدا، ‌ئێمه‌ته‌سلیم بوینه‌وه‌ به‌ڵام‌ ئێمه‌ ئیراده‌مان نه‌دۆراند، گیانی به‌رخۆدانمان نه‌دۆراند، هیوامان نه‌دۆراند، خۆمان نه‌دۆراند! داگیرکه‌ر ئاگادار بوو، په‌یوه‌ند چیبو چیکردبوو، ده‌یانزانی هه‌رگیز ده‌سته‌مۆ نابیت، ده‌یانزانی تۆ‌ کوردیت وکۆڵ ناده‌یت وچاوه‌روانی هه‌لێک ده‌که‌یت!‌ ‌بۆیه‌ ده‌یانویست به‌هه‌رچیبێت ده‌سته‌مۆت که‌ن و چۆک دابده‌یت، به‌ڵام تۆهه‌رده‌توت، نا! نا من چۆدا ناده‌م من نابمه‌ به‌عسی و خۆفرۆش من کوردم کورد! ‌ده‌نگی ئه‌و نا‌یه‌ی تۆ، ‌لای ‌ئه‌وانی ئیستیعمار له ده‌نگی ‌تۆپه‌که‌ت زوڵاڵتر‌ وناخۆشترو به‌سامتر رقاویتربوو‌! تۆ له‌ رۆژانی ئه‌نگوسته‌ چاوی هه‌ره‌سدا یه‌کێک بویت له‌وده‌گمه‌نانه‌ی که‌ نه ‌ده‌ترسایت، خه‌می نه‌ته‌وه‌که‌ت کرد بوه‌ کۆڵ، به‌دوای تروسکاییه‌کدا ده‌گه‌ڕایت بۆیه‌ زوزو ده‌هاتیت وده‌ت پرسی چیبکه‌ین؟ تاکه‌ی چاوه‌روانی؟ ئاخرده‌تزانی داگیر که‌ران هه‌ربه‌دواته‌وه‌ن ‌وبۆ هه‌لێک ده‌گه‌رێن! به‌نهێنی که‌وتیته‌کار تائه‌ورۆژه‌ی کۆمه‌ڵه‌ پێشمه‌رگه‌که‌ت سواری پاسه‌که‌ت کرد تاله شاردا بیانگویزیته‌وه‌ بۆ جێی مه‌به‌ست، تا له‌ ده‌ست گورگه‌کا‌نی به‌عس رزگاریان که‌یت! نه‌تده‌زانی به‌دواته‌وه‌ن تاگه‌یشتیته‌ نزیک حه‌سیب ساڵح له‌وێدا‌ پێش گه‌یشتنی سه‌گه درنده‌‌کان، پێشمه‌رگه‌کانت دابه‌زاندو ئه‌وان به ‌کۆڵانه‌کاندا تێپه‌رین به‌ڵام گیانی خۆت کرده‌ قوربانی پاریزگاری له‌وان، سه‌ربڵندکه‌ تۆرزگاربونی پێشمه‌رگه‌کانت به‌خوینی خۆت سه‌ند! داخه‌که‌م تاخۆت ‌گه‌یانده‌ دائیره‌ی غازه‌که، ‌گورگه‌کانی موحسین، سه‌گه عه‌ره‌به کورد کوژه‌کان دڕنده‌کان زۆرو پرچه‌ک، گه‌یشتنه‌ سه‌رت، تۆش بێچه‌ک وبێ تۆپ وبێ جێب، ته‌نها خۆت و ئاهورامه‌زدا، فاشیه‌کان له‌سه‌ر کوردبوون و پێشمه‌رگه ‌بوون و ناکه‌ت، هه‌ر له‌وێداشه‌هیدیان کردیت! ئای له‌ رۆژی 8. 2. 1981 ئه‌وساته‌ی هه‌واڵی شه‌هیدکردنتیان پێدام، ئای چ داخێک و چ ئاخێک وچ فرمێسکێکت پێ رشتم که‌سه‌که‌م! ‌ره‌وانت شاد گۆرت پر گوڵ وگوڵزاربێت ئه‌ی شه‌هیده‌ گومناوه‌که‌ی کوردایه‌تی ‌! ئه‌ی سه‌ربازه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌که‌

 پێرێ 27. 01 یادی 80 ساڵەی کۆمەڵکوژی جوەکان (هۆلۆکۆست) لە بەرلینی پایتەختی ئەلمانیادا کرایەوە، کەتیایدا 6 ملێۆن جوو بوونە قوربانی ! ئەوان بۆ بوونە خاوەن دەوڵەت ئێمە کە 10ئەوەندەی ئەوانین بۆ نابین ؟ ئێمە هێشتا لەسەر خاکی خۆمانین، ئەوان دەربەدەری جیهان کراون، ئێمەو جووەکان یان ئەنفال و هۆلۆکۆست !! چیرۆکە تراژیدیەکانی ئێمە و جوەکان زۆر لە یەکدەچن، ئەوەی لە ئەنفالەکاندا رژێمی بەعس لە دژی خەڵکی کوردستان ئەنجامیدا، هیچی کەمتر نیە لەوەی نازیەکان بەسەر جولەکەکانیاندا هێنا.  بەداخەوە ئێمە نەمانتوانی چیرۆکەکانی ئەنفال بنوسینەوە ئەوان بەردەوامن، لەنوسینەوەی و بيشێوەیەکی جوان یادی هۆلۆکۆست دەکەنەوە، لە هەموو یادێکدا کەسێک یان چەند کەسێک دەنیرن تا یادەوەریەکانی خۆی بگێڕێتەوە، پێری، خانم Inge Auerbacher کە ئێستا 86 ساڵ تەمەنیەتی لە پەرلەمانی ئەڵمانیدا ئامادەبوو، باسی خۆی دەگێڕایەوە، چۆن لەگەڵ دایک و باوکیدا بردویانەو چۆن سەربازێکی ئەلمانی بووکەلەکەی لێسەندوەو بۆی گریاوە و باسی لە درندەی سەربازە ئەڵمانیەکان و برسیەتی و تینویەتی و پیسی ئەو شوینەو هاوڕیکانی دەگیرایەوە ئەندام پەرلەمانەکان وبەشدار بووانی خستە گریان، تاوانی هۆڵۆکۆس جوەکانی یەکخست و بەجۆرێك ڕایچڵەکاندن ورقی پیرۆزی لادروستکردن توانیان جیهان ناچارکەن، تا لە بەرامبەر ئەو تاوانەی کە لە دژیان ئەنجامدرا، بەرپرسیاریەتی قبوڵبکات و قەرەبوی ماکیی ومینۆکی ویاسایی و سیاسیان بۆ بکاتەوە. تائێشتاس ئەلامنیا ناوێرێت لەبەردەم جوولەکەدا فزەبکات، کەچی ئیمە ولەکەیەک بودجەی هەریم دەبریت، کوردستان و خاکی پیرۆز تەعریب دەکرێت، بەناو سەرۆک کۆماری عیراقی فیدراڵ و قسەی قۆر کوردە، ڕەنگە هەڵسوکەوتی ئێمەو ئەوان لە دۆسیەی تاوانبارەکانی هۆڵۆکۆس و ئەنفالدا ئەوەمان بە ڕۆشنی نیشانبدا، کە ئەوان چۆن ڕێزی قوربانیەکانی خۆیان دەگرن و ئێمەش چۆن سوکایەتیمان پێکردن! تەنیا یەك نمونە باس دەکەم: ئەدۆلڤ ئایخمان 1906-1962 . . گەورە ئەفسەری هێزی تایبەتی نازی بەرپرسی دۆسیەیی کۆکردنەوە و کۆچپێکردنی جولەکەکانی ئەوروپا بەرەو سەربازگەکانی کوشتن "ئاوشفیتز".  ئەم جەنەراڵەی هێزی " ئێس ئێس " تۆمەتبار بە ڕەوانەکردنی نزیکەی 440 هەزار جولەکەی ئەوروپی بۆ سەربازگەکانی کوشتن " بەتایبەت جوەکانی سلۆڤاکی و مەجەری. ئەو وەك سەربازێکی گوێلەمستی هیتلەر و نازیەکان ڕۆڵی گەورەی بینی لەو تاوانە گەورەیەدا.  لەگەڵ کۆتایی جەنگی جیهانی دووەم ودەستگیرکردنی سەرکردە نازیەکان، ئایخمان بەهاوکاری بەرپرسەکانی ڤاتیکان لەدەست دادگای نۆرمبێرگ هەڵهات. دوای ئەوەی چەندین وڵات گەرا، سەرەنجام لە ئەرجەنتین بە ناوی کەسایەتیەکی ترەوە گیرسایەوە. تا ئایاری 1960 ئایخمان بەشێوەیەکی سادە خۆی لەشارۆچکەیەکی نزیک بۆينس ئايرسی پایتەختی ئەرجەنتین شاردبۆیەوە.  بەڵام دوای گەرانێکی بەردەوامی 15 ساڵی لەلایەن دەزگای سیخوڕی ئیسرائیلی "موساد" ەوە، لەرۆژی 11 ئایاری 1960 لەشەقامی سانفیرناردۆ کۆڵۆنیوڵ ئایخمان دەستگیرکرا وڕفێندرا و برایە تەلئەبیبی پایتەختی ئیسرائیل.  پیتەر زڤی مالکین یەکێك بوو لە ڕفێنەرەکان، کە دەبوو دەمی ئایخمان بگرێت تا نەتوانیت هاوار بکات. ئەو لە بیرەوەریەکانی دەڵێت : بیرم لەوە کردەوە دەبێت بە دەستی خۆم ئەو دەمە بگرم کە فەرمانی کوشتنی هەزاران جولەکەی لێوە دەرچووە! بەڵام ئەوکات دەستم گڵاو دەبێت ! بۆیە بڕیارمدا جوتێك دەسکێش بکڕم تا لەکاتی جێبەجێکردنی ئەرکەکەمدا، دەستم گڵاو نەبێت! کەچی بەناو سەرکردەکانی کورد سەرەیان گرتبوو یەکلەدوای یەک دەچوو سەدامی ماچ دەکردو باوەشیان پێدادەکرد، یان دەستیان خستبووە ناو دەستی عەڵی کیمیای وبەرزان تکریتی و هەڵدەپەرین، ، لە تەلئەبیب، ئایخمان دوو ساڵ دادگایی ئاشکرا کرا! دادگاییەکە زیاد لە 100 دانیشتنیی خایاند و کەناڵەکانی تەلەفیزیۆن گواستیانەوە. سەدان شایەت و رزگاربووی جولەکەیان هێنایە دادگاکە. هەزاران دۆکۆمێنتیان پێشکەشی رای گشتی جیهان کرد. بەشێک لەشایەتەکان لەکاتی گێڕانەوەی یادەوەرییەکانیاندا لەکاتی دەسبەسەری نێو زیندانی " ئاوشفیتز" بورانەوە! بەدادگایکردنی ئایخمان، جولەکەکان دادگایی هەموو سیستەمی نازیان کرد! دواجار لە 31 ئایاری 1962 ئایخمانیان لەسێدارەدا.  .  .  ئێمە چیمانکرد طارق رەمەزانی فرۆکەوانی کیمیا بارانکەری هەڵەبجە، کە دەستگیرکرابوو لامان، لەباتی دادگایکەین ئازادمان کرد، هەزاران جاش و مستەشار " کە ڕاستەوخۆ بەشداری تاوانەکانی ئەنفالبوون بەشیکیان لەداگیرکەرەکان خراپترو پیسترو کورد کوژتربوون بە بریاریکی ناکوردانەو ناشۆرشگیرانەو زۆرترسنۆکانەو ناعاقڵانە و نا هەمووشتیک لێیان خۆشبووین وەک یاری هەلماتین هاوارمانکرد ( کۆسەڵەیە)، هەرکەس بۆ ماڵی خۆی پاشانیش هەرهەموویانمان لە نێوان جووت کۆمپانیای بەناو جووت حیزبدا دابەشکرد وهەرهەموویان بە پلەی عقید و عمید خانەنشین کراون و هەندێکیان دیوەخان ودەیان دەفتەرە دۆلار وەردەگرن، ئاوها کەهەستو هۆشیاری کوردبوون و گیانی تۆلەسەندن و سەربەخۆ خوازیت نەبوو، کاری وادەکەیت ئەم کارە بووە هۆی کوشتنی گیان وهیزی کوردبوون !